74. VEREM EĞİTİM VE PROPAGANDA HAFTASI BİLGİ NOTU
(03-09 Ocak 2021)
Verem (tüberküloz) hastalığı ile ilgili toplumun bilgilendirilmesi ve bu konuya dikkatinin çekilmesi amacıyla ülkemizde her yıl Ocak ayının ilk Pazar günü ile başlayan hafta “Verem Eğitimi ve Farkındalık Haftası” olarak belirlenmiştir.
Önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalık olmasına rağmen halen dünyanın en ölümcül enfeksiyon hastalığı olmaya devam etmektedir. Dünya Sağlık Örgütünün raporuna göre dünyada her yıl yaklaşık 10 milyon tüberküloz vakası ortaya çıkmaktadır. Dünya nüfusunun yaklaşık dörtte biri tüberküloz basili ile enfektedir. Bu kişilerin %10’unda, hayatlarının bir döneminde, verem hastalığının ortaya çıkması beklenmektedir. Dünyada HIV/AIDS enfeksiyonunun artması da küresel verem tehdidini artırmaktadır. Her gün, 30000 kişi vereme yakalanmakta ve 4500 kişi veremden ölmektedir.
Hastalığın etkeni “Mycobacterium tuberculosis” basilidir. Tedavi görmemiş veya düzenli tedavi görmeyen hastaların aksırma, öksürme ve konuşmaları sırasında havaya yayılan mikropların solunum yoluyla alınması ile bulaşır. Vücutta bütün organları etkileyebilir; ancak en çok akciğerlerde görülür. Hastalığın belirtileri; özellikle akşama doğru yükselen ateş, gece terlemesi, kilo kaybı, iştahsızlık ve halsizliktir. Akciğere özgü belirtiler ise iki-üç haftadan uzun süren öksürük, balgam çıkarma, değişken miktarlarda kan tükürme, göğüste ve sırtta ağrı, nefes darlığı ve ses kısıklığıdır.
Bulaştırıcı verem hastası ile aynı havayı paylaşan ve verem basiline maruz kalan kişilere “temaslı” denilir. Verem hastası ile teması olan kişide enfeksiyon gelişimini önlemek ve verem enfeksiyonu olan kişide verem hastalığı gelişimini önlemek amacıyla koruyucu ilaç tedavisi verilmektedir. Ülkemizde koruyucu tedavide genellikle tek ilaçla 6 ay süreyle yapılmaktadır. İlaçların düzenli kullanılması ve yeterli sürenin tamamlanması çok önemlidir.
Verem tanısı alan bütün hastalar Verem Savaş Dispanseri Birimine kaydedilir. Burada Sağlık Bakanlığından gelen ilaçlarla verem hastalarına ücretsiz olarak tedavi verilir. Tedavileri sağlık personeli veya eğitilmiş gönüllüler tarafından verilerek, her gün kayıt altına alınır, ilaçları yeterli sürede ve yeterli miktarda almaları sağlanır. Bu tedaviye "Doğrudan Gözetimli Tedavi" adı verilir.
Tedavide en önemli faktör ilaçlardır. Dinlenme, beslenme ve iklim gibi faktörlerin etkileri önemsizdir. Bu nedenle verem tanısı konulan hastalarda, gecikmeden ilaç tedavisine başlamak gereklidir. Tedavide verilen ilaçların düzenli içilmesi çok önem taşır; çünkü hastaların bir kısmı tedaviyi terk etmekte, öksürük, hapşırık vb. yollarla basil saçarak hastalığı toplumda yaymaya devam etmektedir. Tedavi eksik, yanlış ya da düzensiz kullanılırsa hastalık iyileşmez. Tam tersine tedavisi güç bir duruma gelir. Bu duruma dirençli tüberküloz denir.
Sağlam insanları korumak için hastalar bulaştırıcı oldukları dönemde maske kullanmalı, öksürük ya da hapşırık sırasında ağızlarını mendille veya kol ile kapatmalıdır. Öksürük ve hapşırık sonrası eller yıkanmalıdır. Hasta, en azından balgam mikroskopisi negatif olana kadar ayrı bir odada tutulmalıdır. Hastanın odasına girip çıkanlar da mutlaka maske takmalıdır. Hastalarının bulunduğu ortamlar ise sık sık havalandırılarak temiz hava akımı sağlanmalı. Hasta odasının güneş gören bir oda olması da sağlanarak havadaki bulaştırıcı partikülleri uzaklaştırılmalıdır. Böylece hastalığın bulaşma olasılığı azalacaktır.
Veremden korunmak için doğumdan sonra 2. ayını bitiren bebeklere BCG aşısı yapılmaktadır. Bu aşı, özellikle verem basilinin bütün vücuda yayılmasını, menenjit ve miliyer tüberküloz gibi hayatı tehdit eden durumların ortaya çıkışını azaltmaktadır. Aşı, Aile Sağlığı Merkezleri ve Verem Savaş Dispanseri Birimlerinde ücretsiz olarak yapılmaktadır.
Kendinizi, sevdiklerinizi ve çevrenizdekileri korumak için;
- Yaşadığınız ortamları sık sık havalandırarak temiz hava akımı sağlayınız.
- Öksürürken, hapşırırken ağzınızı ve burnunuzu mendille kapatınız.
- Çocuklarınıza mutlaka BCG aşısı yaptırınız.
- Ellerinizi sık sık sabunla yıkayınız.
- Sigara içmeyin, yanınızda içilmesine de izin vermeyiniz. Sigara Bırakma Polikliniği
- Düzenli ve dengeli beslenin.
- İki haftadan uzun süren öksürükle birlikte balgam, ateş, gece terlemesi, kilo kaybı, iştahsızlık, halsizlik gibi şikâyetleriniz varsa lütfen en yakın sağlık kuruluşuna başvurunuz.
#VeremsizBirTürkiye
#ÖksürüğünüKapa
#TemizHavaİçinPencereyiAç
#ŞimdiTüberkülozuBitirmeZamanı